ดีปลี
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Piper retrofractum Vahl
ชื่อวงศ์ : PIPERACEAE
ชื่อท้องถิ่น : ดีปลีเชือก (ภาคใต้), ปานนุ ประดงข้อ (ภาคกลาง), พิษพญาไฟ ปีกผัวะ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ดีปลีเป็นไม้เลื้อยชนิดหนึ่ง ใบรูปไข่ โคนมน ปลายแหลม เป็นพืชใบเดี่ยว คล้ายใบย่านางแต่ผิวใบมันกว่า บางกว่าเล็กน้อย ดอกเป็นรูปทรงกระบอกปลายมน เมื่อแก่จะมีผลเป็นสีแดง
การใช้ประโยชน์
1. ผลแห้งถือเป็นสินค้าสำคัญในการส่องออกสำหรับอุตสาหกรรมยา และเครื่องเทศ
2. การใช้ผลแห้งสำหรับตำรับยาพื้นบ้าน ได้แก่ การนำผลแห้งประมาณ 5-10 ผล ต้มน้ำดื่มหรือผสมมะนาวเล็กน้อย ช่วยแก้อาการไอ เจ็บคอ มีเสมหะ
3. ส่วนของใบสามารถนำมาต้มน้ำดื่มเป็นน้ำสมุนไพร นอกจากนั้น ยังใช้สารสกัดจากใบ และผลสำหรับเป็นยากำจัดแมลงศัตรูพืช
4. สารสกัดจากผลนำมาเป็นส่วนผสมของยาคุมกำเนิด
5. ผลดีปลีแห้ง นิยมใช้เป็นเครื่องเทศในการประกอบอาหาร โดยเฉพาะเมนูผัดหรือทอดต่างๆ
6. ราก และเถาดีปลีนำมาต้มย้อมผ้าที่ให้สีน้ำตาล