สมพง (จุฬาภรณ์ 9)

ชื่อวิทยาศาสตร์  : Tetrameles nudiflora R.Br..

ชื่อวงศ์               :  TETRAMELACEAE

ชื่ออื่น                 :  ขี้พร้า (ยะลา) โป่งสาว (ปัตตานี) กะปุง กะพง (ภาคกลาง ภาคใต้)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์     เป็นไม้ต้น

      ลำต้น              สูงประมาณ 20 – 40 เมตร เปลาตรง โคนเป็นพูพอนขนาดใหญ่ อาจสูงถึงประมาณ 2 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มโปร่ง เปลือกสีเทาอมชมพู เรียบเป็นมัน หนามาก เปลือกในสีน้ำตาลอมชมพูไม่มีแก่น กิ่งอ่อนมีรอยแผลใบปรากฏชัด

       ใบ                  ใบเดี่ยว ลักษณะป้อม รูปหัวใจ หรือรูปข้อเหลี่ยมกลายๆ ขนาด 9-10 x 9-12 ซม.โคนใบกว้างและหยักเว้า 3 แฉก ขอบหยักถี่ เนื้อค่อนข้างบาง หลังใบมีขนสาก หลังใบแก่เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง ท้องใบมีขนนุ่ม

       ดอก               สีเขียวอ่อน หรือเหลืองอ่อน ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อใหญ่ตามปลายกิ่ง ช่อดอกมีแขนงมาก กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 4 แฉก เกสรผู้มี 4 อัน อยู่ตรงข้ามกับแฉก ดอกเพศเมียออกเป็นช่อยาวๆ ตามปลายกิ่งห้อยย้อยลงไม่แตกแขนง ช่อดอกยาว 15-30 ซม. กลีบรองกลีบดอกมี 4 กลีบ ไม่มีกลีบดอก รังไข่มี 1 ช่อง และมีไข่อ่อนมาก

       ผล                 มีขนาดเล็ก ผิวแข็ง ปลายยังคงมีกลีบรองกลับดอกปรากฏอยู่ เมื่อแก่จัดตอนปลายจะแตกออกจากกัน 

       การขยายพันธุ์  เมล็ด

       ช่วงการออกดอกและติดผล      ออกดอกระหว่างเดือนธันวาคม ถึงมกราคม และเป็นผลระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ – มีนาคม

แหล่งที่พบ/บริเวณที่พบ พบตามป่าดิบชื้น เส้นทางศึกษาธรรมชาติน้ำตกฮาลาซะห์ หมู่บ้านจุฬาภรณ์พัฒนา 9

การใช้ประโยชน์

          ใช้สอย  เนื้อไม้ใช้ในการสร้างบ้าน ใช้ทำแบบหล่อคอนกรีต เรือขุด หีบใสของ ไม้ขีดไฟ ไม้จิ้มฟัน ไม้บาง ไม้อัด เยื่อกระดาษ หีบศพ เครื่องเรือน และของเด็กเล่น