ปุด (จุฬาภรณ์ 9)

ชื่อวิทยาศาสตร์   :  Alpinia mutica Roxb.

ชื่อพื้นเมือง          :  แกแน (มลายูท้องถิ่น-นราธิวาส) ข่าน้ำ (ทั่วไป) 

ชื่อวงศ์                 :  ZINGIBERACEAE

ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์  พืชล้มลุก

     ลำต้น เป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน มีกลิ่นน้ำมันหอมระเหยบริเวณต้น มีกาบใบ เรียงตัวกันแน่นเป็นลำต้นเทียมเดี่ยวๆ แทงขึ้นจากหัวใต้ดิน สูง 1.5-3 เมตร

     ใบ ใบเดี่ยว ใบรูปขอบขนาน ขอบใบมีขนปกคลุม เรียงแบบสลับ แผ่นใบหนาเหนียว รูปดาบ ผิวใบเรียบเป็นมันทั้งสองด้าน ขอบใบเป็นคลื่น ปลายใบแหลมติ่ง โคนใบสอบเรียว เส้นใบแตกแบบขนาน เส้นกลางใบเห็นชัดเจน ใบอ่อนม้วนเข้าหากันสีเขียวอ่อน ด้านโคนใบสีเขียวอมแดง ใบแก่สีเขียว

     ดอก ดอกเดี่ยว ช่อดอกออกกลางกลุ่มใบ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอดสีขาว ด้านนอกมีขนปกคลุม กลีบดอกสีขาว กลีบปากสีเหลือง มีแถบสีแดงกระจายกลางกลีบ ผลกลม ผลสุกสีส้มหรือแดง

     ช่วงการออกดอกและติดผล       -

     การขยายพันธุ์                 หน่อ

แหล่งที่พบ/บริเวณที่พบ        พบตามป่าดิบชื้น เส้นทางศึกษาธรรมชาติน้ำตกฮาลาซะห์ หมู่บ้านจุฬาภรณ์พัฒนา 9 และเขาหินโยกจุฬาภรณ์ 7

การใช้ประโยชน์

     อาหาร            ผลอ่อน รับประทานเป็นผัก

     สมุนไพร          เหง้า ต้มนํ้าดื่มช่วยขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ต้นอ่อน