โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.)

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) เริ่มขึ้นเมื่อเดือน มิถุนายน พ.ศ.2535 สืบเนื่องมาจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชประสงค์ที่จะสืบสานพระราชปณิธานของ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9)

ครั้งเมื่อปี พ.ศ. 2503 ที่ทรงมีพระราชดำริให้อนุรักษ์ต้นยางนา อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี  และทรงให้รวบรวมพืชพันธุ์ไม้ของภาคต่าง ๆ ทั่วประเทศ ไปปลูกไว้ในสวนจิตรลดา โดยที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  ทรงมีพระราชดำริกับเลขาธิการพระราชวังและผู้อำนวยการโครงการส่วนพระองค์ฯ สวนจิตรลดา ให้อนุรักษ์พืชพรรณของประเทศและดำเนินการเป็นธนาคารพืชพรรณ จากนั้นได้จัดสร้างธนาคารพืชพรรณขึ้นในปี พ.ศ. 2536  โดยฝ่ายวิชาการโครงการส่วนพระองค์ฯ  สำหรับเก็บรักษาพันธุกรรมพืชที่เป็นเมล็ดและเนื้อเยื่อ และสนับสนุนงบประมาณดำเนินงานทุกกิจกรรมของโครงการ ปี พ.ศ. 2536  จนถึงปัจจุบัน

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ จึงเป็นโครงการที่เกิดขึ้นเพื่อสนองแนวพระราชดำริและสืบสานพระราชปณิธานแห่งพระองค์ท่าน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้าใจ และทำให้ตระหนักถึงความสำคัญของพันธุกรรมพืชต่างๆ ที่มีอยู่ในประเทศไทย ก่อให้เกิดกิจกรรมเพื่อให้มีการร่วมคิด ร่วมปฏิบัติที่นำผลประโยชน์มาถึงประชาชนชาวไทย ตลอดจนให้มีการจัดทำระบบข้อมูลพันธุกรรมพืช ให้แพร่หลายสามารถสื่อถึงกันได้ทั่วประเทศ อีกทั้งเพื่อเป็นการส่งเสริมให้สถาบันการศึกษาต่างๆ มีหน้าที่ในการศึกษาวิจัยด้านทรัพยากรชีวภาพ (พืช สัตว์ จุลินทรีย์และสิ่งมีชีวิต) ทรัพยากรกายภาพ (ดิน น้ำ ลมและแร่ธาตุต่างๆ) ทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น การใช้ประโยชน์และการสร้างการสร้างจิตสำนึกในทรัพยากรท้องถิ่น และเผยแพร่องค์ความรู้สู่บุคคลและประชาชนชาวไทยที่สนใจ ได้มีโอกาสปฏิบัติงานศึกษาทรัพยากรต่างๆ ที่มีอยู่จำนวนมากในประเทศไทย ได้ศึกษาวิธีการทางวิทยาศาสตร์ รวบรวม เป็นหลักฐานไว้ และเพื่อเป็นสื่อระหว่างสถาบันต่างๆ บุคคลต่างๆ ที่ทำการศึกษา ให้สามารถารถเข้าร่วมใช้ฐานข้อมูลได้